ภายใต้ข้อกำหนด AWS A5.4 ซึ่งเป็นมาตรฐานสำหรับ ลวดเชื่อมเหล็กกล้าไร้สนิมสำหรับการเชื่อมอาร์กโลหะหุ้มฟลักซ์ (SMAW) หรือลวดเชื่อมไฟฟ้าสำหรับสแตนเลส จะมีการจำแนกรหัสลวดเชื่อมออกเป็นหลายประเภท โดยระบบรหัสนี้จะให้ข้อมูลสำคัญเกี่ยวกับองค์ประกอบทางเคมีของเนื้อโลหะเชื่อม และลักษณะการใช้งานของลวดเชื่อมนั้นๆ รูปแบบรหัสโดยทั่วไปคือ EXXX-XX หรือ EXXXL-XX
ความหมายของตัวอักษรและตัวเลขในรหัส AWS A5.4 มีดังนี้:
- E (Electrode): หมายถึง ลวดเชื่อมไฟฟ้า
- ตัวเลขสามหลัก (XXX): บ่งบอกถึงประเภทของโลหะผสมสแตนเลส (Stainless Steel Alloy) ที่เนื้อโลหะเชื่อมมีองค์ประกอบทางเคมีหลักคล้ายคลึงกัน ซึ่งมักจะอ้างอิงถึงมาตรฐาน AISI (American Iron and Steel Institute) หรือ SAE (Society of Automotive Engineers) สำหรับสแตนเลส ตัวอย่างเช่น:
- E308-XX: มีองค์ประกอบทางเคมีหลักคือ โครเมียม (Cr) ประมาณ 19-21% และนิกเกิล (Ni) ประมาณ 9-11% ซึ่งคล้ายกับสแตนเลสเกรด 304
- E309-XX: มีองค์ประกอบทางเคมีหลักคือ โครเมียม (Cr) ประมาณ 22-25% และนิกเกิล (Ni) ประมาณ 12-14% เหมาะสำหรับการเชื่อมเหล็กกล้าต่างชนิด (dissimilar metals) หรือการเชื่อมพอกผิว
- E316-XX: มีองค์ประกอบทางเคมีหลักคือ โครเมียม (Cr) ประมาณ 17-20%, นิกเกิล (Ni) ประมาณ 11-14% และโมลิบดีนัม (Mo) ประมาณ 2-3% ซึ่งช่วยเพิ่มความต้านทานการกัดกร่อน โดยเฉพาะอย่างยิ่งการกัดกร่อนแบบรูเข็ม (pitting corrosion)
- E347-XX: มีองค์ประกอบทางเคมีหลักคล้ายกับ E308 แต่มีการเติมโคлумเบียม (Cb) หรือแทนทาลัม (Ta) เพื่อป้องกันการตกตะกอนของคาร์ไบด์โครเมียมที่ขอบเกรนเมื่อใช้งานที่อุณหภูมิสูง
- ตัวอักษร “L” (ถ้ามี): บ่งบอกว่าเป็นลวดเชื่อมที่มีปริมาณคาร์บอนต่ำ (Low Carbon) ซึ่งช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดการกัดกร่อนตามขอบเกรน (intergranular corrosion) ตัวอย่างเช่น E308L-XX จะมีปริมาณคาร์บอนต่ำกว่า E308-XX
- ตัวเลขสองหลักสุดท้าย (-XX): บ่งบอกถึงลักษณะการใช้งานของลวดเชื่อม ซึ่งรวมถึงท่าเชื่อมที่เหมาะสม และชนิดของฟลักซ์ที่หุ้มลวดเชื่อม รวมถึงกระแสไฟฟ้าที่แนะนำให้ใช้ (Welding Current)
- -15: ฟลักซ์ประเภทเบสิก เหมาะสำหรับกระแส DC+ ให้แนวเชื่อมที่มีคุณภาพสูง มีความเหนียวและทนทานต่อการแตกร้าว มักต้องอบลวดเชื่อมก่อนใช้งาน เชื่อมได้ทุกท่า
- -16: ฟลักซ์ประเภทรูไทล์ มีส่วนผสมของสารเพิ่มความอาร์กคงที่ สามารถใช้ได้กับทั้งกระแส AC และ DC+ เชื่อมได้ทุกท่า ให้แนวเชื่อมที่สวยงาม เคาะสแลกง่าย
- -17: ฟลักซ์ประเภทรูไทล์ มีส่วนผสมของซิลิเกต ทำให้เกิด “spray arc” ในท่าขนานนอน (horizontal fillet) ให้แนวเชื่อมที่เรียบ เชื่อมได้ทุกท่า มักใช้กับกระแส AC หรือ DC+
- -25: ฟลักซ์ประเภทเบสิก เหมาะสำหรับการเชื่อมในท่าราบ (flat) และท่าขนานนอน (horizontal fillet) เท่านั้น มักใช้กับกระแส DC+ ให้แนวเชื่อมที่มีความต้านทานการแตกร้าวสูง
- -26: ฟลักซ์ประเภทเบสิก เหมาะสำหรับการเชื่อมในท่าราบ (flat) และท่าขนานนอน (horizontal fillet) เท่านั้น สามารถใช้ได้กับทั้งกระแส AC และ DC+
ตัวอย่างรหัสลวดเชื่อม AWS A5.4 ที่พบบ่อย:
- E308-16: ลวดเชื่อมสแตนเลสเกรด 304, ฟลักซ์รูไทล์, เชื่อมได้ทุกท่า, ใช้ได้กับ AC และ DC+
- E308L-16: ลวดเชื่อมสแตนเลสเกรด 304 ที่มีปริมาณคาร์บอนต่ำ, ฟลักซ์รูไทล์, เชื่อมได้ทุกท่า, ใช้ได้กับ AC และ DC+
- E309-16: ลวดเชื่อมสแตนเลสเกรด 309, ฟลักซ์รูไทล์, เชื่อมได้ทุกท่า, ใช้ได้กับ AC และ DC+ เหมาะสำหรับการเชื่อมเหล็กกล้าต่างชนิด
- E316-16: ลวดเชื่อมสแตนเลสเกรด 316, ฟลักซ์รูไทล์, เชื่อมได้ทุกท่า, ใช้ได้กับ AC และ DC+ ทนทานต่อการกัดกร่อนสูงขึ้น
- E316L-16: ลวดเชื่อมสแตนเลสเกรด 316 ที่มีปริมาณคาร์บอนต่ำ, ฟลักซ์รูไทล์, เชื่อมได้ทุกท่า, ใช้ได้กับ AC และ DC+ ทนทานต่อการกัดกร่อนตามขอบเกรนได้ดี
- E308-15: ลวดเชื่อมสแตนเลสเกรด 304, ฟลักซ์เบสิก, เชื่อมได้ทุกท่า, ใช้กับ DC+ แนวเชื่อมคุณภาพสูง
- E316-15: ลวดเชื่อมสแตนเลสเกรด 316, ฟลักซ์เบสิก, เชื่อมได้ทุกท่า, ใช้กับ DC+ แนวเชื่อมคุณภาพสูง ทนทานการกัดกร่อนสูง
การทำความเข้าใจรหัสลวดเชื่อม AWS A5.4 เป็นสิ่งสำคัญสำหรับการเลือกลวดเชื่อมที่เหมาะสมกับประเภทของสแตนเลสที่ต้องการเชื่อม สภาพแวดล้อมการใช้งาน และท่าเชื่อม เพื่อให้ได้แนวเชื่อมที่มีคุณสมบัติทางกลและความต้านทานการกัดกร่อนตามที่ต้องการ
