ภายใต้ข้อกำหนด AWS A5.1 สำหรับลวดเชื่อมเหล็กกล้าคาร์บอนสำหรับการเชื่อมอาร์กโลหะหุ้มฟลักซ์ (SMAW) จะมีการจำแนกรหัสลวดเชื่อมออกเป็นหลายประเภท โดยระบบรหัสนี้จะให้ข้อมูลสำคัญเกี่ยวกับคุณสมบัติและลักษณะการใช้งานของลวดเชื่อมนั้นๆ รูปแบบรหัสโดยทั่วไปคือ EXXXX หรือ EXXXXY-Z
ความหมายของตัวอักษรและตัวเลขในรหัส AWS A5.1 มีดังนี้:
- E (Electrode): หมายถึง ลวดเชื่อมไฟฟ้าสำหรับการเชื่อมอาร์กโลหะหุ้มฟลักซ์
- ตัวเลขสองหลักแรก (XX): บ่งบอกถึงค่าความทนแรงดึงต่ำสุด (Minimum Tensile Strength) ของแนวเชื่อมที่ได้ หน่วยเป็นกิโลปอนด์ต่อตารางนิ้ว (ksi)
- ตัวอย่าง:
- E60XX หมายถึง ความทนแรงดึงต่ำสุด 60,000 psi
- E70XX หมายถึง ความทนแรงดึงต่ำสุด 70,000 psi
- E80XX หมายถึง ความทนแรงดึงต่ำสุด 80,000 psi
- E90XX หมายถึง ความทนแรงดึงต่ำสุด 90,000 psi
- E100XX หมายถึง ความทนแรงดึงต่ำสุด 100,000 psi
- E110XX หมายถึง ความทนแรงดึงต่ำสุด 110,000 psi
- E120XX หมายถึง ความทนแรงดึงต่ำสุด 120,000 psi
- ตัวอย่าง:
- ตัวเลขหลักที่สาม (X): บ่งบอกถึงท่าเชื่อม (Welding Position) ที่เหมาะสมกับลวดเชื่อมนั้น
- 1: เชื่อมได้ทุกท่า (Flat, Horizontal, Vertical, Overhead)
- 2: เชื่อมได้เฉพาะท่าราบ (Flat) และท่าขนานนอน (Horizontal Fillet)
- 4: เชื่อมได้เฉพาะท่าราบ (Flat), ท่าขนานนอน (Horizontal Fillet), ท่าเชื่อมลงในแนวดิ่ง (Vertical Down) และท่าเหนือศีรษะ (Overhead)
- ตัวเลขหลักที่สี่ (X): บ่งบอกถึงชนิดของฟลักซ์ที่หุ้มลวดเชื่อม และลักษณะของกระแสไฟฟ้าที่แนะนำให้ใช้ (Welding Current)
- มีตัวเลขหลายแบบตั้งแต่ 0 ถึง 8 ซึ่งแต่ละหมายเลขจะบ่งบอกถึงคุณสมบัติของฟลักซ์ เช่น ความสามารถในการซึมลึกของแนวเชื่อม ลักษณะของแนวเชื่อม และชนิดของกระแสไฟฟ้าที่เหมาะสม (AC, DC+, DC-)
- ตัวอักษรเสริม (Y – อุปกรณ์เสริม): อาจมีตัวอักษรเพิ่มเติมเพื่อบ่งบอกถึงคุณสมบัติพิเศษอื่นๆ
- -HXZ: บ่งบอกถึงปริมาณไฮโดรเจนที่สามารถแพร่กระจายได้ในแนวเชื่อม (Diffusible Hydrogen Content) โดย X คือระดับของไฮโดรเจน (เช่น H4, H8, H16) ตัวเลขที่ต่ำกว่าหมายถึงปริมาณไฮโดรเจนที่ต่ำกว่า
- -R: บ่งบอกว่าลวดเชื่อมนั้นมีความสามารถในการดูดซับความชื้นต่ำ (Moisture Resistant)
- -C/M: (สำหรับลวดเชื่อมแบบมีแกนฟลักซ์ในข้อกำหนดอื่นๆ เช่น A5.20) บ่งบอกถึงก๊าซปกคลุมที่แนะนำให้ใช้ (เช่น C สำหรับ CO2, M สำหรับก๊าซผสม) แต่จะไม่ได้ใช้ใน AWS A5.1 โดยตรง
ตัวอย่างรหัสลวดเชื่อม AWS A5.1 ที่พบบ่อย:
- E6010:
- E: ลวดเชื่อมไฟฟ้า
- 60: ความทนแรงดึงต่ำสุด 60,000 psi
- 1: เชื่อมได้ทุกท่า
- 0: ฟลักซ์เซลลูโลส เหมาะสำหรับกระแส DC+ ให้การซึมลึกสูง มักใช้สำหรับการเชื่อมรองพื้น (root pass) ในงานท่อ
- E6011:
- E: ลวดเชื่อมไฟฟ้า
- 60: ความทนแรงดึงต่ำสุด 60,000 psi
- 1: เชื่อมได้ทุกท่า
- 1: ฟลักซ์เซลลูโลส มีส่วนผสมของโปแตสเซียม สามารถใช้ได้กับทั้งกระแส AC และ DC+ ให้การซึมลึกสูง
- E6013:
- E: ลวดเชื่อมไฟฟ้า
- 60: ความทนแรงดึงต่ำสุด 60,000 psi
- 1: เชื่อมได้ทุกท่า
- 3: ฟลักซ์รูไทล์ มีส่วนผสมของสารเพิ่มความอาร์กคงที่ สามารถใช้ได้กับทั้งกระแส AC และ DC มีแนวเชื่อมที่สวยงาม เคาะสแลกง่าย เหมาะสำหรับงานเชื่อมทั่วไป
- E7018:
- E: ลวดเชื่อมไฟฟ้า
- 70: ความทนแรงดึงต่ำสุด 70,000 psi
- 1: เชื่อมได้ทุกท่า
- 8: ฟลักซ์ประเภทไฮโดรเจนต่ำ มีส่วนผสมของผงเหล็ก ให้แนวเชื่อมที่มีคุณภาพสูง มีความเหนียวและทนทานต่อการแตกร้าว เหมาะสำหรับงานโครงสร้างที่ต้องการความแข็งแรงสูง มักต้องอบลวดเชื่อมก่อนใช้งาน
การทำความเข้าใจรหัสลวดเชื่อม AWS A5.1 จะช่วยให้ผู้ใช้งานสามารถเลือกลวดเชื่อมที่เหมาะสมกับประเภทของงานเชื่อม โลหะชิ้นงาน และท่าเชื่อมได้อย่างถูกต้อง เพื่อให้ได้แนวเชื่อมที่มีคุณภาพตามมาตรฐานที่กำหนด